Transactiemonitoring is de laatste jaren hot. De vijf grootbanken in Nederland (ING, ABN AMRO, Rabobank, Volksbank en Triodos) zijn allemaal berispt of beboet. En dit is alleen voor de banken. Trustkantoren, belastingadviseurs, juweliers, etc. zijn ook onderdelen in het proces tegen het witwassen.

“Maar waarom is het zo moeilijk?”

Aantallen en bedragen

Het is moeilijk om een bedrag te noemen dat gemoeid is met witwassen in

Nederland. De Verenigde Naties schatte het witwasbedrag tussen de 2 en 5 procent van het bruto national product (BNP). Dit komt neer tussen EUR 15,5 – 38,8 miljard.

Om dit tegen te gaan moeten banken de transacties controleren op witwassen. De vijf grootbanken in Nederland verwerken zo’n 27 miljoen transacties per dag. Elke transactie moet gecontroleerd worden of dit te maken heeft met witwassen of financiering van terrorisme. Veel banken hadden dit proces niet op orde. Boetes of berispingen zijn het gevolg daar van.

Boetes en berispingen

In Nederland staat ING (nu nog) aan top met een schikking van EUR 775 miljoen. Rabobank kreeg een boete van EUR 1 miljoen omdat hun cliëntdossiers niet in orde waren. De Volksbank een boete omdat zij zeven verdachte transacties niet gemeld hadden en de Triodos Bankwerd berispt door de DNB vanwege hun tekortkomingen in het proces van het voorkomen van witwassen.

ABN AMRO is nog in afwachting wat hun boete gaat worden. In hun jaarrekening 2020 staat onder voorzieningen de post ‘AML Remediation’ ter hoogte van EUR 258 miljoen. Wat dit precies inhoud is nog onduidelijk en wordt niet toegelicht.

En dat alleen in Nederland. Want het is niet beperkt tot hier.

Transactiemonitoring

In de praktijk ben ik veelal tegengekomen dat transacties op hun merites worden beoordeeld. En dat is natuurlijk goed en de eerste stap in transactiemonitoring. Want waarom moet een installatiebedrijf roeiboten kopen? Of, waarom moet een holding maatschappij in Nederland een rekening betalen voor activiteiten die in Afghanistan uitgevoerd zijn. Allemaal praktijkvoorbeelden en zeer zeker niet limitatief. En trouwens allemaal transacties die via Nederlandse banken zijn gegaan.

Belangrijk om transacties te beoordelen (en zoals de wet het voorschrijft) is de herkomst en bestemming van de middelen. Zeg maar de tweede stap in het transactiemonitoringsproces. En daar zie ik het regelmatig verkeerd gaan. Instellingen die de informatie direct afhalen van de bankafschriften. En dat hoeft niet altijd juist te zijn.

SEPA en SWIFT

Ik zie dat de betaling via SEPA (Single Euro Payments Area) nu veelal wel goed gaan. Dit waarschijnlijk door de implementatie van de banking directive. Let wel: veelal. Ik heb ook geconstateerd dat een aantal banken deze directive nog niet volledig hebben geïmplementeerd. Maar het gaat redelijk goed.

De betalingen die niet via SEPA gaan, gaan voornamelijk via SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication). Om een betaling van de een over te maken naar de ander maken banken gebruik van andere banken. Banken hebben niet met alle andere banken in de wereld een rekening waarmee zij betalingen kunnen doen. Daar hebben ze intermediaire banken voor nodig. Een betaling kan daardoor via verschillende banken uitgevoerd worden. Veelal gebeurt dit automatisch. En daar gaat het soms mis.

Aannames

Als een transacties via meerdere banken gaat, kan het zijn dat de oorspronkelijke opdrachtgever verloren gaat. Veelal wordt dan de narative gebruikt als omschrijving op jouw bankafschrift. En dit hoeft dus niet gelijk te zijn aan de herkomst van de middelen.

Een voorbeeld ter verduidelijking. Een vader in Zimbabwe maakt het collegegeld over voor zijn zoon aan de Cambridge universiteit in Engeland. Een normale transactie en is in principe niets mis mee. Echter, deze transactie loopt via een aantal banken. Gedurende de transactie wordt de vader niet meer gezien als bron van de middelen. In plaats daarvan staat op het bankafschrift van de Cambridge universiteit dat de middelen afkomstig zijn van de zoon.

Dus, zorg ervoor dat je bij SWIFT-betalingen (niet-SEPA) achterhaalt wie de ‘ordering customer’ en de ‘ordering institution’ zijn. Pas dan kun je een effectieve transactiemonitoring uitvoeren.

Heb jij andere voorbeelden of heb jij een praktijksituatie die jij behandeld wilt hebben, laat het ons hieronder of via e-mail weten. Ik maak later daar een ander artikel over.

Tot over twee weken.